گلیکول ضدیخ چیست ؟
گلیکول (Glycol) یا ضدیخ یکی از مهم‌ترین ماده‌های ساخته‌شده در جهان است که سازندگان سیستم‌های HVAC برای محافظت از سیستم در شرایط مختلف آب‌وهوایی از آن استفاده می‌کنند. گلیکول‌ها ترکیباتی هستند که گروه‌های آلی حاوی هیدروکسیل در ساختار خود دارند و ازاین‌رو جزء دسته ترکیبات اورگانو الکلی محسوب می‌شوند.
اضافه‌کردن گلیکول ضدیخ به سیستم HVAC باعث پایین آمدن‌نقطه انجماد محلول می‌شود. ازاین‌رو منجر به تثبیت دما در شرایط دمایی مختلف شده‌و.محلول به راحتی در روزهای سرد زمستانی و گرم تابستانی به‌خوبی خاصیت خود را حفظ کرده. و از سیستم موردنظر به‌خوبی محافظت می‌کند.
در سیستم‌های HVAC آب هنگام مجاورت با هوای سرد و تبدیل شدن به یخ ممکن است به سیستم آسیب وارد کند. این آسیب می‌تواند باعث انبساط، ترکیدگی و از هم پاشیدگی لوله‌های سیستم شود. بنابراین، در این سیستم‌ها مقداری ضدیخ به آب اضافه شده تا از یخ‌زدگی آن جلوگیری شود.
از مهم‌ترین قسمت‌های یک سیستم گرمایشی/سرمایشی حاوی ضدیخ میتوان به منبع گرمایش یا سرمایش (بویلر، چیلر، مبدل و…) اشاره کرد. همچنین میتوان به دریچه هوا، جریان (Flow Switch) منبع انبساط، مبدل گرمایی، خط لوله آب جبرانی (حاوی رگلاتور فشار، شیر یکسوکننده.جریان و دبی سنج آب) نیز اشاره کرد. همچنین باید از سیستم پمپ تزریق محلول آب/گلیکول و مجموعه لوله‌ها و اتصالات شیرآلات از فلزات مختلف (به‌غیراز گالوانیزه) نیز نام برد.
انواع گلیکول مورد استفاده در سیستم‌های H-VAC
به‌طورکلی گلیکول مورد استفاده در صنایع HVAC در دو نوع اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول موجود است. برای استفاده از انواع گلیکول‌ها در سیستم‌های HVAC به چند مورد مهم باید توجه کرد. از جمله این موارد میتوان به توجه به مقررات و آیین‌نامه‌های محلی اشاره کرد. حال به بررسی تعدادی از مزایا و معایب استفاده از اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول در سیستم‌های گرمایشی یا سرمایشی می‌پردازیم :
اتیلن گلیکول
اکثر ضدیخ‌ها از مخلوط کردن آب مقطر با مواد افزودنی و یک محصول پایه، مونو اتیلن گلیکول (MEG) یا مونو پروپیلن گلیکول (MPG) ساخته می‌شوند. محلول های اتیلن گلیکول ابتدا در سال 1926 در دسترس قرار گرفت و به‌عنوان “ضد یخ دائمی” یا چهار فصل به بازار عرضه شد.
وجود ویژگی بارزی همچون داشتن نقطه‌جوش بالاتر، یک برتری قوی را نسبت به سایر ضدیخ‌ها برای.استفاده در تابستان و هوای سرد زمستان ایجاد کرده است. هنگام اضافه‌کردن گلیکول ضدیخ به سیستم HVAC، باید توجه داشت که این ماده ممکن است به پنج اسید آلی (فورمیک، اگزالیک، گلیکولیک، گلی اگزالیک و اسید استیک) اکسید شود. ازاین‌رو، به مخلوط ضد یخ اتیلن گلیکول افزودنی‌هایی را اضافه کرده.تا pH و میزان قلیائیت محلول را کنترل کند.و از اکسید شدن اتیلن گلیکول و تبدیل آن به اسیدهای مربوطه جلوگیری کند.
این دسته از مواد در واقع خاصیت آمفوتری از خود نشان داده و از تغییرات pH محلول در شرایط مختلف محیطی جلوگیری می‌کنند. نیتریت‌ها، سیلیکات‌ها، بورات‌ها و آزول‌ها جزء آن دسته موادی هستند که با داشتن خاصیت آمفوتری از اکسید شدن و خوردگی فلزات به‌خوبی جلوگیری می‌کنند.
این ماده درگذشته بسیار پرکاربرد و محبوب بوده است. اما با مشخص‌شدن خاصیت سمی بودن آن، در صنایع حساس مانند مواد غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و صنایع مدرن عملا استفاده نمی‌شود.از طرف دیگر، اتیلن گلیکول‌ها به دلیل ویسکوزیته پایین به راحتی در سیستم‌های گردشی توسط پمپ حرکت کرده.و نیروی کمتری توسط پمپ برای گردش آن داخل سیستم‌ها اعمال می‌شود. ارزان بودن و در دسترس‌پذیر بودن از ویژگی‌های بارز دیگر این ماده است. که منجر شده در صنایع کوچک که کمترین تماس را با آب دارند هنوز به‌صورت گسترده استفاده می‌شود.
پروپیلن گلیکول
پروپیلن گلیکول به طور قابل‌توجهی میزان سمیت آن کمتر از اتیلن گلیکول است و که در برخی موارد از آن به‌عنوان “ضد یخ غیرسمی” ذکر می‌شود. در مواردی اضافه‌کردن گلیکول ضدیخ به سیستم HVAC نامناسب است. مانند سیستم‌های فرآوری مواد غذایی یا لوله‌های آب در خانه‌هایی که ممکن است خوردگی اتفاقی ایجاد شود، از پروپیلن گلیکول به‌عنوان ضدیخ استفاده می‌شود.به‌عنوان‌مثال، سازمان FDA ایالات متحده اجازه می‌دهد تا پروپیلن گلیکول به تعداد زیادی از غذاهای فرآوری شده‌از جمله بستنی، کاسترد منجمد، سس سالاد و محصولات پخته شده اضافه شود. در سیگارهای الکترونیکی نیز از این ماده استفاده می‌کنند که طی فرایندی به اسیدلاکتیک تبدیل می‌شود.
علاوه بر خوردگی سیستم‌های خنک‌کننده، رسوب بیولوژیکی نیز تشکیل می‌شود. هنگامی که لجن (بخاطر وجود باکتری) باکتری شروع به رشد می‌کند، سرعت خوردگی سیستم افزایش می‌یابد. طبق این مسئله تعمیر و نگهداری سیستم‌ها با استفاده از محلول گلیکول است.که شامل نظارت منظم بر محافظت در برابر یخ‌زدگی، تغییرات pH، بررسی سطح بازدارنده، رنگ و آلودگی بیولوژیکی است.
زمانی که رنگ پروپیلن گلیکول قرمز شد باید این ماده تعویض گردد. هنگامی که محلول آبی پروپیلن گلیکول در یک سیستم سرمایشی یا گرمایشی به رنگ قرمز یا سیاه در می‌آید. این نشان می‌دهد که آهن موجود در سیستم به طور قابل‌توجهی خورده شده است. در غیاب مهارکننده‌ها، پروپیلن گلیکول می‌تواند با اکسیژن و یون‌های فلزی واکنش داده و ترکیبات مختلفی از جمله اسیدهای آلی (مانند فرمیک، اگزالیک، استیک) تولید کند. این اسیدها خوردگی فلزات را در سیستم تسریع می‌کنند.
انواع ضدیخ در سیستم‌های تهویه
به‌طورکلی در سیستم‌هایی که آب در معرض یخ‌زدن قرار دارد، استفاده از ضدیخ امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. مواردی که اهمیت استفاده از محلول ضدیخ در HVAC را نشان می‌دهد شامل موارد ذیل میباشد :
1- عدم استفاده پیوسته از سیستم‌های تهویه منجر به ایجاد رسوب و خوردگی در بخش‌های قطعات شده ازاین‌رو، در شرایط مختلف جوی به‌سرعت تخریب و تجزیه می‌شود.
2- در شرایط دمایی زیر 5 درجه عدم استفاده از ضدیخ، یخ‌زدن در لوله‌های سیستم تهویه منجر به بروز مشکلات جبران‌ناپذیر برای سیستم می‌شود.
3- اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول تنها محلول ضدیخ در سیستم‌های تهویه پرمصرف و پرکاربرد هستند که در صنعت سیستم‌های سرمایش و گرمایش است که به طور عمده استفاده می‌شوند.
جمع بندی
با بررسی و مطالعات انجام‌گرفته در زمینه اضافه‌کردن گلیکول ضدیخ به سیستم HVAC به نتایج جالب و مهمی رسیدیم:
مهم‌ترین چیزی که در هنگام استفاده از خنک‌کننده باید به‌خاطر بسپارید، پیروی از توصیه‌های سازنده ضدیخ‌ها است. استفاده کم یا زیاد از ضدیخ در مخلوط مایع خنک‌کننده شما را به جایی نمی‌رساند. این مقدار باید دقیق و مشخص باشد. مقدار زیاد به همان اندازه بد است که خیلی کم است، زیرا توانایی مخلوط را برای حرکت در سیستم به خطر می‌اندازد و ازاین‌رو ظرفیت خنک‌کننده آن را مختل می‌کند.
برای استفاده در تمام طول سال، 50-50 (ضد یخ به آب) نسبت ایده‌آل است.درحالی‌که در زمستان، ممکن است بخواهید آن را به 70-30 (70٪ ضد یخ) نیز افزایش دهید. در نهایت، اگرچه در صورت تمام شدن مایع خنک‌کننده، می‌توانید فقط از آب استفاده کنید. اما با این کار باید منتظر آسیب های جدی به موتور خودروی خود باشید.
رداصنعت نامی آشنا در تامین و تولید تجهیزات شما مشتریان گرامی میباشد.ردا صنعت با پشتیبانی 24 ساعته آماده خدمت رسانی است .
