صفر تا صد پمپ دورانی (Rotary)
یکی دیگر از پمپ‌هایی که در صنعت کاربرد بسیاری دارد، پمپ دورانی (Rotary) است. این‌گونه پمپ‌ها به صورت ساده‌ای طراحی شده‌اند و ساختمان پیچیده‌ای ندارند. ابتدا سیال وارد این پمپ‌ها می‌شود که برخی از آن‌ها دو پره دارند، چرخش این دو پره به صورت دورانی بوده که با چرخیدن آن‌ها موجب شده که سیال به کناره‌های این محصول برود و با فشار بسیار بالایی به سمت خروجی پمپ منتقل شود. در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر این پمپ و اجزای آن، کاربرد آن در صنایع و انواع این پمپ‌ها می‌پردازیم.
پمپهای دورانی چیست؟
به طور کلی پمپ‌ها ابزار مکانیکی هستند که برای جابه‌جایی سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرند. پمپ دورانی(Rotary) در دسته‌بندی انواع پمپهای جابه‌جایی مثبت قرار می‌گیرند. سیالات ابتدا وارد این ابزار مکانیکی شده و سپس با چرخش پره‌های آن، سیالات به طور یکنواخت به بیرون هدایت می‌شوند.
این نیروی مکانیکی برای چرخش سیالات از منبع خارجی و نیروی محرکه، انرژی را دریافت می‌کند و به سیالات وارد می‌کند و همین امر موجب افزایش فشار سیالات و انتقال آن به محل موردنظر می‌شود. به طور کلی وظیفه اصلی این پمپ، انتقال سیال از یک محلی به محل دیگر است.
انواع پمپ دورانی(Rotary)
- پمپهای چرخ‌دنده‌ای یا Gear pump
- پمپ پره‌ای یا vane pump
- پمپهای پیچی یا اسکرو
- پمپ پیچ‌دار
پمپ چرخ‌دنده‌ای
این نوع پمپ‌ها دارای دو نوع چرخ‌دنده هستند که روی هم قرار گرفته‌اند. از بین این دو نوع چرخ‌دنده یکی ثابت و دیگری متحرک بوده و هنگامی که پمپ چرخ‌دنده‌ای شروع به کار کرده، چرخ‌دندة متحرک شروع به حرکت و چرخش می‌کند. این نوع پمپ‌ها جابه‌جایی مثبت هستند و با تغییر سرعت چرخش پره‌ها، مقدار آبدهی و فشار سیالات نیز تغییر می‌کند. این نوع پمپ‌ها برحسب تعداد چرخ دهنده‌ها به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
پمپ چرخ دنده‌ای ساده – پمپ چرخ دنده‌ای مارپیچ – پمپ چرخ دنده‌ای جناغی
ساختار این پمپ‌ها بسیار ساده و کوچک بوده و برای مصارف صنعتی و تجاری بسیار پرکاربرد و قابل‌استفاده است. انواع پمپ چرخ‌دنده ساده نیز به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- چرخ‌دنده خارجی
- چرخ‌دنده داخلی
پمپهای پره‌ای
یکی دیگر از انواع پمپ دورانی(Rotary)،پمپهای پره‌ای است که این نوع پمپ‌ها نیز همانند دیگر پمپهای ذکر شده، از نوع جابه‌جایی مثبت هستند. در این نوع پمپ‌ها، پره‌هایی به طول متفاوت به روتورهای درون پمپ متصل شده و موجب افزایش فشار سیالات درون پمپ و یا درون لوله می‌شود. در‌مقابل این شیارها گودی‌هایی وجود دارند که با آب درون پمپ کاملاً پر می‌شوند.
حین کار کردن پمپ فشار هیدرولیکی و نیروی گریز از مرکز وجود دارد که این دو نیرو باعث می‌شوند که تیغه‌ها و پره‌های درون پمپ دائماً با بدنه پمپ تماس ایجاد کنند. پمپهای پره‌ای را گاهی به صورت پمپهای مرکب نیز می‌سازند و اساس اصلی کار آن‌ها بدین گونه است که دو پمپ بر یک محور واحد نصب می‌شوند و شروع به کار می‌کنند.
پمپهای پیچی یا اسکرو
درون این‌گونه پمپ‌ها دندانه‌های زیادی وجود دارند که دندانه‌های آن نسبت به محور چرخشی به صورت خارج از مرکز قرار گرفته‌اند و با دندانه‌های داخلی حفره‌های پمپ در تماس هستند که در هنگام چرخش، سیالات به داخل حفره‌های این پمپ وارد می‌شوند و یک فشار با جابه‌جایی مثبت ایجاد می‌کنند. این نوع پمپ‌ها در سه نوع یک پیچه، دو پیچه و سه پیچه وجود دارند.
ابزار اصلی این پمپ‌ها شامل روتور نیرو دهنده جابه‌جایی مایع است. هر یک از این پمپ‌ها دارای سه روتور بوده که یک روتور نیرو دهنده و دو روتور دیگر هرزگرد هستند. سیالات از طریق دهانه.مکشی وارد پمپ شده و از طریق محفظه‌های پمپ به انتهای روتور می‌رسند. محفظه‌های روتور کانال‌هایی هستند که سیالات قبل از خارج شدن از پمپ باید از میان آن بگذرند و سپس از طریق محفظه‌ها خارج می‌شوند.
کاربردهای اصلی پمپ دورانی(Rotary) در صنایع
- در ماشین افزار
- اتومبیل‌ها
- صنایع هواپیما
- سیستم‌های انتقال سرعت
کاربردهای دیگر این پمپ
از پمپهای چرخ دنده‌ای که در بالا به توضیحات آن پرداختیم برای انتقال روغن روان‌سازی به ماشین‌آلات سبک و سنگین استفاده می‌شود. از پمپهای دنده‌ای نیز برای انتقال روغن و سیستم‌های هیدرولیکی استفاده می‌کنند.
پمپهای پیچی یا اسکرو به عنوان پمپهای سرویس رسانی برای سوخت‌هایی همچون گازوئیل به کار می‌رود. این‌گونه پمپ‌ها قابلیت بالا بردن فشار سوخت را تا 1000 پوند را دارند و موجب رساندن این سوخت به مشعل بخار می‌شوند. پمپهای پیچی در توربین‌های بخار و موتور الکتریکی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. پمپهای چرخ دنده‌ای نیز در توربین‌های بخار در صنعت مورد توجه افراد قرار گرفت و کاربردهای مهم دیگری نیز دارند.
ساختمان پمپ دورانی(Rotary)
این‌گونه پمپ‌ها بسیار ساده طراحی می‌شود و در عین سادگی بسیار پرکاربرد و قابل‌اعتماد است. عمر این پمپ‌ها بسیار بالا است. این‌گونه پمپ‌ها در مدار الکتریکی استفاده می‌شوند و چون در این مدار فشار و سرعت چرخش و دوران بالاست، بنابراین بهتر است که ابزارهای سازنده این‌گونه پمپ‌ها از بهترین و درجه یک ترین مواد استفاده شود.
نحوه کار و عملکرد پمپ دورانی(Rotary)
در ابتدا سیالات (اعم از مایع و گاز و …) وارد این پمپ می‌شوند. این پمپ‌ها باعث می‌شود که سرعت سیالات تا حد بسیار زیادی افزایش یابد و به طور یکنواخت و مرتبی سیال از طریق محفظه آن خارج شود. این‌گونه پمپ‌ها، پمپهای جابه‌جایی مثبت هستند و حرکت دورانی را با سرعت بسیار بالایی انجام می‌دهند و به همین دلیل به آن‌ها پمپ دورانی(Rotary) می‌گویند.
یکی دیگر از مسائل مهم در رابطه با این پمپ‌ها، قابلیت خوردگی سیال است که در پمپ‌هایی که موجب خوردگی آن‌ها می‌شود، پوششی دو یا چندلایه روی پره یا دیگر ابزارها قرار می‌دهند تا از خوردگی آن‌ها جلوگیری شود.
سخن پایانی
از پمپهای پرکاربرد در صنعت پمپ دورانی(Rotary) است که طراحی بسیار ساده در عین پرکاربرد بودن دارد. وظیفه و کار اصلی این پمپ‌ها، جابه‌جایی سیالات بوده که انواع این پمپ‌ها شامل، پمپ چرخ دنده‌ای، پمپ پره‌ای و پمپ پیچی و پمپ پیچ‌دار می‌شوند. از کاربرد اصلی این‌گونه پمپ‌ها می‌توان به صنعت ماشین افزار، اتومبیل‌ها، هواپیما و سیستم‌های انتقال سرعت اشاره کرد.
عمر این پمپ‌ها بسیار بالا است و در مدار هیدرولیکی تحت فشار و سرعت بسیار بالایی قرار می‌گیرند. این‌گونه پمپ‌ها در دسته‌بندی پمپهای جابه‌جایی مثبت قرار گرفته و ضد خوردگی هستند. در صورتی که سیال‌ها دارای خاصیت خورندگی باشند روی این پمپ‌ها با پوششی چندلایه محافظت می‌شود.
تشکر از شما 👏
تشکر از حسن توجهتون آقای محمدرضا
نوشته بسیار خوب و آموزنده ای بود و از اطلاعاتش استفاده کردم
سپاس
بازتاب: پمپ آب - ردا صنعت فروشگاه تجهیزات صنعت و ساختمان | خرید پمپ آب| قیمت خرید پمپ آب