استاندارد‌های تاسیسات الکتریکی ساختمان

سری استانداد های IEC

استاندارد‌های تاسیسات الکتریکی از نظر بین المللی سری استانداردهای IEC ا عنوان ” تاسیسات الکتریکی ساختمان‌ها” از بخشی عمده‌ای از این نیاز پشتیبانی می‌کند. نظر به سایر مصارف ارت در حوزه الکتریکال، استاندارد‌های دیگری از خانواده‌ی IEC (استاندارد بین المللی صنعت برق) در این خصوص وجود دارند .

كدهاي استاندارد سيستم زمين

براساس استاندارد IEC انواع اتصال زمين شبكه‌هاي برق بصورت كدهاي استانداردی نمایش مي‌شود. كه متشكل از دو يا سه حرف پشت سرهم هستند. حرف اول از سمت چپ بيانگر وضعيت اتصال، بيان گر سيستم ايزوله است. حرف T و I نقطه نول به زمين است. وشامل دو حرف براي شبكه هاي زمين‌مستقيم و يا زمين از طريق مقاومت كم ، T توسط مقاومت بالاست و حرف به كار می‌رود .

N يا T حرف دوم. نشان دهنده نحوه اتصال بدنه فلزي تجهيزات به زمين است. و مي تواند يكي از دو حرف بيانگر N بيانگر اين است. كه بدنه فلزي تجهيزات مستقيما به زمين وصل شده اند. و حرف ،T باشد. حرف يعني ،TN اين است. كه بدنه فلزي تجهيزات مستقيما به نوترال شبكه وصل است . در سيستم هاي سيستم هايي كه نول آن ها زمين شده و بدنه تجهيزات به نول متصل هستند. دو حالت ديگر تعريف مي كند ناميده مي‌شوند. در سيستم هاي. TNS و TNC. كه توسط حرف سوم مشخص مي‌شود. اين دو حالت نمایش مي شود، با هم تركيب می‌گردد و تحت عنوان سيم PE سيم نول و نيز سيم ارت كه با TNC وارد شبكه مي‌شوند.

اين سيم لازم است تا در چند نقطه از شبكه به زمين متصل شود. تا از افزايش PEN نبايد PEN پتانسيل .در بدنه تجهيزات جلوگيري شود . بايد توجه داشت كه در اين حالت سطح مقطع سيم از 10 ميلي متر مربع كمتر باشد. سيم نوترال وسيم ارت دو سيم مجزا بوده كه سيم ارت .وظيفه اتصال بدنه فلزي TNS در سيستم .تجهيزات به زمين را بر عهده داشته و لازم است .در چندين نقطه. درطول شبكه به زمين وصل شود . سيم نوترال نيز به عنوان سيم چهارم شبكه استفاده می‌گردد و نبايد درطول مسير به زمين وصل شود .

انواع استانداردهای سیستم زمین

• TN
• TN-S
• TN-C
• TNCS
• TT
• IT

سیستم زمین TN-S

در این سیستم زمین هادی‌های نول N وزمین PE از یکدیگر جدا هستند . بدنه فلزی و نقطه نول منبع تاسیسات و نقطه زمین سیستم هر سه به یکدیگر متصل شده‌اند. و مستقیما به زمین وصل میشوند .

سیستم زمین TN-C

در این نوع اتصال زمین هادی نول N و ارت PE به یکدیگر وصل شد . و به آنها اتصال PEN می‌گویند.

سیستم زمین TNCS

در سیستم  TNCS نول ورات مشترک در یک سیم هستند و در محدوده مصرف کننده توانای جدا شدن از هم را دارند و به صورت سیم PEN ,

و N   قابلیت جدا سازی از یک دیگر در محدوده مصرف کننده است.

سیستم زمین TT

در این سیستم کلیه قسمت های رسانا ئ قسمت های خارجی. دستگاه (زنراتور نیروگاهی) به زمین متصل میگردد و نقطه خنثی یا نول مستقیم به زمین وصل خواهد شد. در این روش دو الکترود به زمین نیاز خواهد بود که هر کدام وظیفه منحصر به خود را دارد. استاندارد‌های تاسیسات الکتریکی

• نکته به دلیل وصل شدن مستقیم بدنه به زمین

در سيستم TT استفاده از وسايل حفاظتي زير مجاز ميباشد:
1- وسايل جريان تفاضلي (RCD).
2- وسايل حفاظتي اضافه جريان.

دراين سيستم منبع انرژي (ترانسفورماتور پست يا ژنراتور اضطراري بـرق) در يـك يـا چند نـقطه ارت شد و قسمتهاي هادي در دسترس و هـادي بيگانه تـاسيسات بـه الـکترود ارت محـلي يـا الـکترودهايي كه از نظر نقطه الـکتريکي مستقل از ارتهاي منبع سيستم هستند، متصل ميشوند. به عبارت ديگر اتصال به زمين حفاظتي هيچگونه ارتباطي با اتصال به سيستم ندارد.

سیستم زمین IT

ميتوان گفت سيستم IT نسبت به زمين عايق بوده يا از طريق يك امپدانس بزرگ به زمين وصل ميشود . در مواردي كه نقطه خنثي وجود نداشته باشد. يکي از فازها را ميتوان از طريق امپدانس زمين كرد.
اگر از يك دستگاه كنترل عايقبندي براي كشف اولين اتصال بين يك هادي برقدار و بدنه هادي يا زمين. استفاده شده است ، اين دستگاه بايد سيگنال صوتي و يا تصويري را راه اندازي كند. تا مسئول نگهداري تأسيسات برقي از وقوع اتصالي اطلاع و نسبت به رفع آن اقدام نمايد. در سيستم IT اكيدا توصيه ميشود. استاندارد‌های تاسیسات الکتریکی

از توزيع هادي خنثي صرفنظر شود. زيرا هر چه طول هادي خنثي و تعداد لوازمي كه به آن وصل ميشوند. بيشتر شد ، احتمال بروز اتصالي بين آن و بدنه هاي هادي زمين شده بيشتر شد. كه در اين صورت كل سيستم حفاظتي مختل خواهد شد و در اصل سيستم IT تبديل به TT يا TN خواهد شد.
در سيستم IT وقتي هادي خنثي توزيع شده است قطع هادي خنثي توسط وسايل حفاظتي لازم است. در حاليکه در سيستم TN قطع هادي خنثي مجاز نيست.

در سيستم هاي IT استفاده از وسايل حفاظتي زير مجاز است

وسايل بازرسي دائمي عايقبندي (ELM).
وسايل حفاظتي اضافه جريان فيوز- CB -MCB) ).
لوازم حفاظتي جريان باقي مانده (RCD).
سيستم IT به علت لزوم استفاده از وسايل حفاظتي مخصوص در آن جز در مواردي. كه ضرورت ايجاب كند به صورت گسترده مورد استفاده نخواهد بود. موارد استفاده از اين سيستم.اتاق عمل در بيمارستان ها و در صنعت در مواردي استفاده ميشود .كه لازم است اولين اتصالي باعث قطع تغذيه نشود .مانند خطوط زنجيرهاي توليد، همچنين كاربرد ديگر آن در معادن روباز و زيرزميني، تونل ها، صنايع توليد شيشه، و ….
ميباشد.

.

به طور كلي موارد استفاده از سيستم IT عبارتند از:
1- اتاقهاي عمل و نظاير آن در بيمارستانها.
2- چراغهاي روشنايي ايمني در تالارهاي همايش و نظاير آن.
3-معادن رو باز و زيرزميني و تونلها.
4- سيستمهاي توليدي كه قطع برق در آنها ممکن است توليد خسارت زياد كند مثل: صنايع توليد شيشه- كورهها- ذوب فلزات- نيروگاهها- صنايع شيميايي- صنايع مهماتسازي- تجهيزات آزمايشگاهها و انجام آزمايش- تغذيه كامپيوترها- مدارهاي كنترل- عمليات صنعتي زنجيرهاي.

ماده 44 – در سيستم IT منبع انرژي (ترانس پست يا ژنراتور برق) يا بـه طـور كلي ارت نشـده ،يـا از طـريق يـك امپدانس بزرگ ارت ميشود و قسمتهاي هـادي در دستـرس تأسيسات نيـز به الکتـرود ارتي كـه از نظـر الکتريکي مستقل است، وصل ميشوند. در اين سيستم نيز اتصال به زمين حفاظتي و اتصال سيستم با يکديگر ارتباط ندارند. (استفاده از اين سيستم براي شبکه هاي عمومي توزيع برق ممنوع است)